Mijn artikelen gaan vaak over arbeidszaken die voor de rechter komen. Maar in veel gevallen komt het niet eens zo ver. Als een werkgever afscheid van iemand wil nemen, kan het zijn dat de medewerker hiermee instemt. Er is dan sprake van ontslag met wederzijds goedvinden. De afspraken over dit ontslag worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Bijvoorbeeld: wanneer is de laatste werkdag, hoe hoog is de transitievergoeding, wat gebeurt er met de vakantiedagen enz.
Met een voorbeeld leg ik uit waar je op moet letten als je een vaststellingsovereenkomst sluit.
Maan werkt bij het softwarebedrijf van Onno. Ze is 28 en werkt nu vijf jaar bij Onno als receptioniste. Ook doet ze wat licht administratieve taken. Factuurtjes inboeken, dat soort werk. De laatste tijd valt Onno op dat Maan niet zoveel plezier meer in haar werk lijkt te hebben. Ze komt pas op het laatste moment aanzetten, waar ze er vroeger altijd minimaal een kwartier van tevoren was. De receptiewerkzaamheden doet ze keurig, maar zonder enig plezier uit te stralen. En het inboeken van de facturen schuift ze net zo lang voor zich uit tot de boekhouding begint te klagen.
Onno roept Maan bij zich voor een koffiegesprek. ‘Heb je het nog wel naar je zin hier, Maan? Ik heb het idee dat je een beetje uitgekeken bent op je werk. Klopt dat?’ Maan neemt een slokje van haar gemberthee. ‘Ik ben zo blij dat je dit vraagt’, zegt ze. ‘Zelf durfde ik er niet over te beginnen. Je weet dat ik dit een heel leuk bedrijf vind en jij bent een fantastische baas. Maar inderdaad ben ik wel een beetje uitgekeken op mijn werk. Ik zit er al een tijdje over te denken om iets anders te gaan doen. Misschien weer een opleiding, ik weet het nog niet.’.
‘Dus als ik het goed begrijp wil je eigenlijk weg. Dat vind ik erg jammer Maan, want ik mag je graag en je doet je werk goed, maar natuurlijk kan ik je niet tegenhouden. Per wanneer, heb je al een datum in gedachten?’ Maan denkt even na. ‘Als ik een opleiding ga doen, is per 1 september misschien wel handig. Ga je me nu ontslaan?’ ‘Nee natuurlijk niet. Jij wilt weg, dat noemen ze ontslag met wederzijds goedvinden. We sluiten samen een overeenkomst waarin we afspraken maken over je vertrek.’
UWV-bestendig
Onno vraagt zijn advocaat om een vaststellingsovereenkomst op te stellen. Als hij het concept binnenkrijgt, valt hem op dat er in staat dat het ontslag niet aan Maan te wijten is en dat Onno het initiatief neemt tot het sluiten van de overeenkomst. Er staat ook in dat er overleg is geweest tussen hem en Maan. Dat klopt, maar hij vraagt zijn advocaat nog wel even naar de eerste twee punten. Maan is immers degene die het niet meer naar haar zin heeft. ‘Die punten staan erin vanwege het UWV,’ geeft de advocaat aan. ‘Als die drie dingen er niet in staan, krijgt Maan geen ww. Ik kan natuurlijk nooit garanderen dat ze ww krijgt, want die beslissing is aan het UWV. Maar dit moet er beslist in staan.’
‘Oke, duidelijk.’ zegt Onno. ‘Dan heb ik nog een andere vraag. Die transitievergoeding, moet ik die beslist betalen? En waarom moet ze haar vakantiedagen nog opnemen? Na 1 september is ze zoveel vrij als ze wil. Kunnen we dat er niet uithalen? Dan laat ik haar vandaag nog tekenen en is het klaar’.
Vereisten en bedenktijd
De advocaat geeft uitgebreid antwoord: ‘In een vaststellingsovereenkomst kun je alles afspreken wat je wilt. Er zijn weinig wettelijke eisen aan, alleen de bedenktijd is vastgelegd in de wet. Dus ja, we kunnen de transitievergoeding en dat van de vakantiedagen eruit halen. Als Maan dan tekent, gaat ze ermee akkoord dat ze geen transitievergoeding krijgt en dat haar vakantiedagen vervallen. Er zit alleen wel een addertje onder het gras: de bedenktijd van veertien dagen. Die nemen we altijd standaard op in de overeenkomst. Volgens de wet moet jij als werkgever Maan daarop wijzen. Doe je dat niet, dan wordt de bedenktermijn zelfs verlengd tot 21 dagen. Maar goed, Maan heeft dus veertien dagen de tijd om jou te laten weten dat ze niet wil dat de vaststellingsovereenkomst in stand blijft. Dit moet ze schriftelijk doen, per mail of whatsapp mag ook. Als je de transitievergoeding eruit haalt en ook nog eens de vakantiedagen dan heb je grote kans dat Maan terugkrabbelt. Dan ben je weer terug bij af en zit je nog langer met een ongemotiveerde werkneemster. Zeg maar wat je wilt.’
Onno denkt even diep na. Hij besluit de transitievergoeding te betalen en laat vastleggen dat Maan twee weken vakantie kan opnemen in plaats van drie. Maan laat de vaststellingsovereenkomst controleren door een advocaat en gaat akkoord. Onno en Maan nemen met een goede verstandhouding afscheid.
Mijn belangrijkste tip: laat een vaststellingsovereenkomst altijd controleren door een deskundige, of je nu werkgever of werknemer bent. Een werknemer vragen nog dezelfde dag te tekenen werkt meestal averechts, dus ook hier geldt: haastige spoed is zelden goed.