Als we de nieuwsberichten moeten geloven, zijn we voorlopig nog niet van het coronavirus af. Voordat je het weet is het zomer en veel mensen beginnen zich toch af te vragen wat dit voor hun vakantie betekent. Kan de vakantie wel doorgaan en zo nee, krijg je dan je geld terug? Met een voorbeeld leg ik uit wat de regels zijn.
Advocaat Klaas heeft een jong gezin. Tot nu toe is hij altijd op vakantie in Nederland geweest, maar eind 2019 besluit hij samen met zijn vrouw dat ze in de zomervakantie nu een keer naar het buitenland gaan. De kinderen zijn er groot genoeg voor en een beetje zon is ook wel lekker, zo redeneert Klaas. De keus valt op Noord-Italië. Ze boeken bij reisbureau Happy Sunshine Travels een vlucht en een appartement.
Als in februari 2020 de eerste berichten over corona in Italië bekend worden, ziet Klaas de bui al hangen. Zijn appartement is vlakbij een zwaar getroffen stad. ‘Dat zal mij overkomen’, denkt hij. ‘Ga ik een keer naar het buitenland, moet uitgerekend daar een gevaarlijk virus uitbreken.’. Natuurlijk beseft hij dat dit in geen verhouding staat tot het verliezen van een geliefde of familielid door corona, maar balen doet hij wel.
Klaas heeft niet alleen een zomervakantie geboekt, er staat eind april ook een vriendenweekend op de planning. Elk jaar gaat hij met een groep goede vrienden een paar dagen weg. Dit jaar is de keus gevallen op Warschau. Vriend Harm heeft de vliegtickets geboekt en vriend Adrie een hotel via booking.com.
Hoe komt het met de vakanties van Klaas?
Om te beginnen hangt dit af van wat voor vakantie er is geboekt. Voor een pakketreis gelden namelijk andere regels dan voor los geboekte tickets en accommodaties.
Pakketreis
De zomervakantie van Klaas is een pakketreis. Hij heeft een vlucht en een appartement geboekt bij hetzelfde reisbureau.
Een pakketreis is namelijk een reis met minimaal twee verschillende onderdelen die de reisaanbieder aanbiedt als één pakket. De reisaanbieder is verantwoordelijk voor de uitvoering van het hele pakket. Onderdelen zijn bijvoorbeeld een hotel, een vlucht of een excursie. Een pakketreis wordt genoemd in het burgerlijk wetboek. In artikel 7:500 BW en verder staan regels over pakketreizen. Omdat Klaas een pakketreis heeft geboekt, heeft hij meer rechten dan bij een los ticket en accommodatie. (*)
Er kunnen zich twee situaties voordoen. De eerste is dat het reisbureau de reis annuleert. De tweede is dat Klaas zelf wil annuleren.
Situatie 1: reisaanbieder annuleert een pakketreis
Eind maart krijgt Klaas bericht van Happy Sunny Travels. Wegens de coronacrisis worden alle reizen geannuleerd, ook de reis van Klaas en zijn gezin.
Omdat het reisbureau de pakketreis van Klaas annuleert, heeft hij recht op terugbetaling van de betaalde reissom. Happy Sunny Travels biedt Klaas een voucher aan. Klaas is niet verplicht een voucher te accepteren, maar in deze uitzonderlijke én coronasituatie kan hij erover nadenken om dat toch te doen. Hij moet dan wel goed op de voorwaarden letten en op de kosten. Er mogen bijvoorbeeld geen administratiekosten worden berekend voor een voucher. Verder moet Klaas in zijn achterhoofd houden dat er een probleem kan ontstaan als het reisbureau failliet gaat.
Vouchers en corona-vouchers
Voor de coronacrisis is een speciaal ‘corona-voucher’ in het leven geroepen. Voordeel van dit voucher is dat de reissom veiliggesteld is als het reisbureau failliet gaat. Het voucher geldt alleen voor reizen die geboekt zijn met SGR-garantie. Sowieso is het aan te raden altijd te boeken bij een reisbureau dat is aangesloten bij de SGR, dat blijkt nu ook maar weer. Meer informatie over het corona-voucher vind je hier.
Ook voor het corona-voucher geldt dat Klaas niet verplicht is om dit te accepteren. Het is zijn wettelijk recht om geld terug te krijgen bij annulering van een pakketreis door het reisbureau. Klaas kan een corona-voucher dus weigeren.
Situatie 2: reiziger annuleert een pakketreis
Stel dat Klaas zijn vakantie zelf wil annuleren. Dat kan gratis in twee gevallen: (1) als er op de plaats van bestemming onvermijdbare en buitengewone omstandigheden zijn die aanzienlijke gevolgen hebben voor je reis of het vervoer naar de bestemming (2) als belangrijke onderdelen van de pakketreis worden gewijzigd door de reisaanbieder
(1) Onvermijdbare en buitengewone omstandigheden.
Het coronavirus is zeer ernstig en leidt tot een onveilige situatie. Het is een typisch geval van ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden’ met grote gevolgen voor je vakantie of de reis naar je vakantiebestemming. Je kunt vanwege de coronapandemie je pakketreis dus annuleren. Dat er een negatief reisadvies is voor de hele wereld (code oranje, einddatum onbekend) onderbouwt dit alleen maar. Dit geldt voor mensen die nu op vakantie zouden gaan.
Maar het is de vraag hoe dit zit met de zomervakantie. Heeft Klaas zijn vakantie geboekt voor juli of augustus, dan kan hij naar mijn idee nu nog niet gratis annuleren. Tegen die tijd zijn we immers drie of vier maanden verder. We weten niet hoe de coronapandemie zich ontwikkelt en of er tegen die tijd nog sprake is van ‘onvermijdbare en buitengewone omstandigheden die aanzienlijke gevolgen hebben voor de reis of het vervoer naar de bestemming’.
Natuurlijk kan Klaas wel kijken of zijn annuleringsverzekering misschien uitkomst biedt. Er zijn verzekeringen die annulering wegens ziekteuitbraken dekken, maar dit verschilt per verzekeraar. Een andere optie is om in overleg met het reisbureau te kijken naar omboeking van de vakantie naar een andere periode.
(2) Belangrijke onderdelen van de pakketreis worden gewijzigd door de reisaanbieder
Deze annuleringsmogelijkheid is voor corona minder van belang, maar staat ook in de wet. Daarom noem ik hem toch. Stel dat je wel kunt afreizen naar je vakantiebestemming, maar dat je een veel slechter hotel krijgt. Ook dan kun je de pakketreis zelf annuleren.
Als je een pakketreis annuleert om een van deze twee redenen, heb je recht op volledige teruggave van de betaalde reissom. Voor het aanbieden en accepteren van vouchers geldt hetzelfde als hierboven staat over annulering van een pakketreis door de aanbieder.
Losse accommodatie of vliegticket
Dan het vriendenweekend van Klaas. Hiervoor zijn de vliegtickets en het hotel los geboekt. Voor vakanties die bestaan uit los van elkaar geboekte accommodaties en vliegtickets gelden andere regels dan voor pakketreizen.
Ook hier kunnen zich weer twee situaties voordoen. De eerste is dat de vliegmaatschappij of het hotel de boeking annuleert. De tweede is dat de vriendengroep zelf wil annuleren.
Situatie 1: aanbieder annuleert losse accommodatie of vliegticket
Als de vliegmaatschappij zelf de vlucht annuleert, moeten ze de kosten van het vliegticket terugbetalen. Dit geldt ook voor hotels: is het hotel gesloten wegens coronamaatregelen en annuleren ze zelf, dan moet worden terugbetaald.
Er ontstaat een bijzondere situatie als het hotel wel open is, maar de vlucht wordt geannuleerd. Je krijgt dan wel de kosten van je ticket terug, maar niet de kosten van het hotel. Het hotel kan immers de dienst aanbieden die je hebt gekocht, maar jij kunt niet bij het hotel komen. Het is in dit soort gevallen prettig als je het geboekt bij een boekingsdienst waar je nog kort van tevoren kunt annuleren (bij booking.com kan dit vaak).
Situatie 2: reiziger annuleert zelf losse accommodatie of vliegticket
Als Klaas en zijn vrienden zelf de vliegtickets en het hotel willen annuleren, is er een groot verschil met een pakketreis: hier hangt het af van de voorwaarden van het hotel en de vliegmaatschappij of Klaas en zijn vrienden hun geld terugkrijgen.
Het hotel hebben ze geboekt via booking.com met de mogelijkheid om gratis te annuleren tot drie dagen voor aankomst. Daar kunnen Klaas en zijn vrienden dus makkelijk van af. Maar bij de vliegtickets ligt dit anders. Hier zijn ze afhankelijk van wat er in de voorwaarden van de vliegmaatschappij staat. Daar kan in staan dat ze niets terugkrijgen als ze zelf annuleren.
Voor de zekerheid kunnen Klaas en zijn vrienden dan nog kijken of ze een beroep kunnen doen op hun annuleringsverzekering of dat de ANVR bescherming biedt. De kans hierop is jammer genoeg klein. Hebben ze hier allemaal niets aan, dan kan het accepteren van een voucher een mooie oplossing zijn. Ander sta je immers met lege handen.
Tot slot
In veel gevallen moet je je geld terugkrijgen als je vakantie wordt geannuleerd wegens het coronavirus. Een voucher hoef je niet te accepteren. Aan de andere kant zitten veel reisbureaus in zwaar weer. Dus als een voucher voor jou een optie is, kun je toch overwegen hiermee akkoord te gaan. Let er dan wel op dat het een zogenaamd ‘corona-voucher’ is met SGR-garantie.
We zitten met z’n allen in een uitzonderlijke situatie. Mijn advies is dan ook: probeer zoveel mogelijk rekening met elkaar te houden zonder jezelf daarbij te kort te doen of je rechten prijs te geven. En als je advies nodig hebt, kun je natuurlijk contact met me opnemen.
(*) Let ook op het verschil tussen een pakketreis en een gekoppeld reisarrangement. Bij een pakketreis heb je meer rechten dan bij een gekoppeld reisarrangement. Een gekoppeld reisarrangement is een reis met verschillende onderdelen die je per onderdeel apart boekt. Je hebt aparte overeenkomsten met de verschillende aanbieders van de onderdelen van de reis. Meer informatie over het verschil tussen pakketreizen en een gekoppeld reisarrangementen vind je hier.