Ik wil mijn kind ook mijn achternaam geven! Wat zijn de mogelijkheden?
Op 1 januari 2024 is de Wet introductie gecombineerde geslachtsnaam in werking getreden. Ouders hebben de mogelijkheid om kinderen die op of na 1 januari 2024 zijn geboren de achternaam van beide ouders te geven. De ouders kiezen dan samen welke achternaam zij willen doorgeven en in welke volgorde. Net als voorheen geldt daarna de gekozen achternaam voor alle kinderen van diezelfde ouders.
Het geven van een dubbele achternaam aan een kind kan een betekenisvolle keuze zijn. Het kan de banden met beide ouders symboliseren, een erfenis doorgeven of simpelweg een manier zijn om de identiteit van het kind te versterken.
Wat nu als uw kind is geboren voor 1 januari 2024, maar u dat kind toch een dubbele achternaam wilt geven?
Overgangsregeling
Als het oudste kind op of na 1 januari 2016 is geboren, kunnen ouders gebruik maken van een overgangsregeling. Hierdoor mogen zij vanaf 1 januari 2024 alsnog een gecombineerde achternaam kiezen voor hun kinderen. Deze overgangsregeling geldt tot 1 januari 2025. Een dergelijke wijziging van de naamskeuze kunnen ouders tot 1 januari 2025 bij de gemeente door laten voeren.
Wat nu als de ouders het niet met elkaar eens zijn?
In bepaalde gezagskwesties kunnen ouders, wanneer zij het niet met elkaar eens zijn, vervangende toestemming aan de rechter vragen. De beslissing van de rechter vervangt dan de toestemming van de andere ouder.
Als één van de ouders de kinderen graag (alsnog) een dubbele achternaam wenst te geven en de andere ouder is het daar niet mee eens, zou de rechter dan vervangende toestemming kunnen verlenen? Het antwoord is: Nee!
De rechtbank Overijssel, locatie Almelo heeft op 12 april 2024 afwijzend beslist. De rechtbank heeft in die uitspraak het volgende overwogen:
De nieuwe keuzemogelijkheid voor de gecombineerde achternaam is een aanvulling op de reeds bestaande keuzemogelijkheden. Het maken van een keuze is niet verplicht; in gevallen waarin de ouders geen keuze maken is de bestaande vangnetnorm van toepassing. De ouders hebben niet alleen de vrijheid tot het doen van een naamskeuze, maar zij hebben ook de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat aan het kind een geslachtsnaam wordt gegeven. Wanneer ouders zich aan deze verantwoordelijkheid onttrekken door niet een gezamenlijke keuze te maken, is het nodig dat in de wet is bepaald welke geslachtsnaam het kind zal hebben. Er zullen soms gevallen blijven bestaan waarin de naamskeuze leidt tot ongemak, of onenigheid, maar het alternatief voor een vangnetkeuze, namelijk het lot of een rechter laten beslissen, miskent de verantwoordelijkheid van beide ouders voor een naamskeuze voor het kind. De wetgever heeft er dan ook bewust van afgezien om een mogelijkheid te creëren om deze geschillen aan de rechter voor te leggen.
Ook de rechtbank Gelderland, locatie Arnhem heeft op 12 maart 2024 afwijzend beslist.
Conclusie
Het is niet mogelijk om vervangende toestemming aan de rechter te vragen als één van de ouders niet instemt met het wijzigen van de achternaam van een kind in een dubbele achternaam.
Heeft u een ander geschil in een gezagskwestie – wil uw ex-partner geen toestemming verlenen voor bijvoorbeeld een verhuizing met de kinderen, voor een medische behandeling van de kinderen of een buitenlandse vakantie met de kinderen – en wilt u advies of hulp in een dergelijke zaak? Neem dan contact op met Daniela Leutenegger (leutenegger@szk.nl).