Het is niet op een hand te tellen, zo vaak hoor ik het: mijn kind is 12, dus nu mag hij (of zij) zelf beslissen waar hij gaat wonen. Vaak is vader of moeder er volledig van overtuigd, maar in de praktijk werkt het niet zo. Met een voorbeeld leg ik uit hoe het wel werkt.
Tegenover mij zit Johan, vader van twee kinderen. Zijn ex-vrouw Thecla heeft een nieuwe vriend, van wie zij in verwachting is. Ze wil gaan samenwonen met haar vriend en daarbij de kinderen meenemen van Oosterwolde naar Zutphen. Dat ligt maar liefst 120 kilometer verderop! Volgens Thecla kan haar vriend niet naar Oosterwolde verhuizen vanwege zijn werk.
Eerder hebben Johan en Thecla samen overleg gehad, maar Johan is het niet eens met de verhuizing. Hij geeft geen toestemming en die heeft Thecla wel nodig. Daarom heeft Thecla een verzoekschrift ingediend bij de rechtbank. In dit verzoekschrift vraagt Thecla de rechtbank om ‘vervangende toestemming’ te geven voor de verhuizing. De toestemming van de rechtbank komt dan in de plaats van de toestemming van Johan. Toestemming van Johan is nodig omdat hij en Thecla samen met gezag over de kinderen hebben (hier kun je meer lezen over gezag).
Samen met Johan bespreek ik het verzoekschrift. Hij maakt zich grote zorgen. Johan heeft een hele goede band met de kinderen, twee jongens van 11 en 13 jaar oud. Ze wonen bij Thecla, in hetzelfde dorp. Een keer in de twee weken zijn ze het weekend bij Johan en door de week ook af en toe, als Thecla moet werken. Verder fietsen de jongens regelmatig even bij hem langs, de jongste zelfs elke dag. Johan moet er niet aan denken dat hij dat straks moet missen.
Wat de kinderen ervan vinden
Ook Johan denkt dat zijn oudste zoon Quinten zelf mag beslissen waar hij gaat wonen. Hij is immers al 13. Ik leg Johan uit dat Quinten de rechtbank mag laten weten wat hij graag wil. Hij kan hierover een brief sturen naar de rechter of langskomen voor een gesprek. Maar de mening van Quinten is slechts een van de factoren* waarmee de rechtbank rekening houdt. Uiteindelijk neemt de rechtbank een beslissing die zij ‘in het belang van het kind wenselijk vindt’. Andere belangen kunnen zelfs nog zwaarder wegen. *zie hieronder voor een lijst van de factoren waarmee een rechter rekening houdt in dit soort gevallen
Quinten schrijft een brief aan de rechter. Een maand later belt hij zelf met de rechtbank en vraagt of hij nog voor een gesprek mag komen. Dat mag. Er kan geen twijfel over bestaan: Quinten wil in Oosterwolde blijven wonen en legt de rechter precies uit waarom. Het gesprek tussen Quinten en de rechter is vertrouwelijk. Johan en Thecla weten daarom niet precies wat Quinten met de rechter heeft besproken. Alleen de globale uitkomst van het gesprek wordt duidelijk.
Hoe het afloopt met de zaak van Johan en Thecla
Benieuwd hoe het afloopt met deze zaak? Thecla krijgt geen toestemming om met de kinderen te verhuizen. Sterker nog: als ze wel verhuist gaan de kinderen bij Johan wonen. De rechtbank heeft o.a. de volgende omstandigheden meegewogen bij het nemen van deze beslissing: Thecla heeft niet genoeg duidelijk gemaakt waarom haar vriend niet naar Oosterwolde kan verhuizen. Quinten wil in Oosterwolde blijven wonen. Verder zijn de jongens opgegroeid en geworteld in Oosterwolde: ze gaan er naar school, zitten op voetbal en hebben er hun vriendjes. Als ze naar Zutphen verhuizen, kunnen ze niet meer even bij Johan langsfietsen. Ze zullen bovendien moeten wennen aan een nieuwe gezinssituatie. De nieuwe vriend van Thecla heeft kinderen uit een eerder huwelijk, die regelmatig contact met hem hebben.
De rechtbank maakt een belangenafweging: het belang van Thecla om te verhuizen wordt afgezet tegen het belang van de jongens om in hun vertrouwde omgeving te blijven wonen. Deze keer slaat de weegschaal uit in het voordeel van de vader. Niet alleen omdat Quinten het wil, maar door alle omstandigheden die in deze zaak een rol spelen.
Waar houdt de rechter rekening mee?
Als jij met de kinderen wilt verhuizen, moet je eerst proberen het hier samen met de andere ouder over eens te worden. Als dit niet lukt, kun je de rechter vragen vervangende toestemming voor de verhuizing te geven. Het is dan handig om te weten met welke factoren een rechter rekening houdt. Immers, hoe meer factoren je hebt afgedekt, des te groter de kans dat jouw verzoek wordt toegewezen. Denk hierbij aan het volgende:
- de noodzaak om te verhuizen
- de mate waarin de verhuizing is doordacht en voorbereid
- of de verhuizende ouder alternatieven of maatregelen heeft bedacht om de gevolgen van de verhuizing voor de kinderen en de andere ouder te verzachten en/of compenseren (bijvoorbeeld de mogelijkheid bieden om dagelijks te skypen/facetimen)
- of de ouders goed onderling kunnen communiceren en overleggen
- het recht van de kinderen en de andere ouder op onverminderd contact met elkaar in een vertrouwde omgeving
- hoe de zorgtaken worden verdeeld en de continuïteit van de zorg
- hoe vaak de kinderen en de andere ouder elkaar zien voor en na de verhuizing
- de leeftijd van de kinderen, wat zij ervan vinden en of de kinderen zijn geworteld in de omgeving. Hierbij kan een rol spelen of de kinderen gewend zijn vaak te verhuizen
- de kosten van de omgang na de verhuizing