Bij schoonmaakbedrijf Supersnelschoon werken ongeveer 35 schoonmakers. Een deel hiervan is niet gevaccineerd tegen covid-19 en ook niet van plan om zich te laten vaccineren. Eén van hen is Bert. Hij maakt schoon in een bejaardentehuis. De QR-code is inmiddels op steeds meer plekken verplicht en het bejaardentehuis houdt haar beleid en protocollen nog een keer tegen het licht. Ze laten Supersnelschoon weten dat ze Bert alleen nog willen toelaten als hij een QR-code kan laten zien. Ook een paar andere opdrachtgevers beginnen hem te knijpen en geven aan alleen nog schoonmakers te willen hebben met een groen vinkje in de CoronaCheck-app. Voor Supersnelschoon is dit lastig: zij weet niet eens wie er allemaal zijn gevaccineerd en hoe zij nu de planning moet rondkrijgen. Ze vragen mij wat wel en niet mag.

Mag je personeel vragen naar vaccinatie?

Ja, als Supersnelschoon daar een goede reden voor heeft dan mag ze aan Bert en de andere schoonmakers vragen of ze zijn gevaccineerd. In dit geval is het voor Supersnelschoon vanwege de planning en inzetbaarheid belangrijk om te weten of Bert is ingeënt.

Er zijn twee groten ‘maren’ bij het vragen naar vaccinatie:

  1. Bert hoeft geen antwoord te geven;
  2. door Supersnelschoon mag niet worden vastgelegd of Bert al dan niet is gevaccineerd.

Kan een werkgever het personeel verplichten zich te laten vaccineren?

Nee. Dit kan niet. Meer informatie hierover is ook te vinden op deze site van de Rijksoverheid.

Is een werknemer verplicht zich op corona te laten testen?

Naar mijn mening hoeft een werknemer zich niet verplicht op corona te laten testen. Er zijn op dit moment geen regels voor een verplichte coronatest voor werknemers. Je zou daarom een vergelijking kunnen maken met andere situaties waarin werknemers getest kunnen worden, zoals alcohol- en drugstests. Op grond van de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) is het tijdens werktijd controleren op het gebruik van alcohol en drugs alleen toegestaan als daar een wettelijke grondslag voor is. Deze wettelijke grondslag is er maar voor een beperkt aantal beroepen, zoals piloten, treinmachinisten en loodsen. Een algemene testverplichting voor medewerkers is er dan ook niet. Wel zijn er natuurlijk uitzonderingen denkbaar in het kader van goed werknemerschap als de werknemer klachten heeft en zijn collega’s hierdoor ook een risico lopen. Het moet dan wel om hele specifieke situaties gaan waarbij de belangen van de werkgever zwaarder wegen dan die van de werknemer en er ook geen alternatief is.

Mag een opdrachtgever iemand weigeren die geen QR-code heeft?

Nee, officieel gezien mag dit niet. Dat staat in artikel 58ra lid 8 van de Wet Publieke Gezondheid. Er is op dit moment dus (nog) geen wettelijke basis om iemand zonder QR-code te weigeren. Dit geldt voor opdrachtgevers, maar ook voor werkgevers. Ook bijvoorbeeld kantoorpersoneel zonder QR-code moet worden toegelaten tot het werk.

In theorie is dit duidelijk, maar in de praktijk werkt het natuurlijk anders. Het bejaardentehuis zal ‘not amused’ zijn als Supersnelschoon Bert naar haar toe blijft sturen.

Er zit voor Supersnelschoon niets anders op dan het rooster om te gooien: Bert kan alleen worden ingezet bij bedrijven die de QR-code niet verplicht stellen. Als dit niet lukt, kan worden geprobeerd intern ander werk voor Bert te zoeken.

Mag loon worden ingehouden van een werknemer die niet is gevaccineerd/geen QR-code heeft?

Stel dat het niet lukt om Bert anders in te plannen en ook niet om zijn functie aan te passen. Hij komt thuis te zitten. Mag Supersnelschoon zijn salarisbetaling dan stopzetten?

Ik zou het niet adviseren. Daarvoor is er op dit moment gewoon nog te veel onduidelijk. Hetzelfde geldt voor een verzoek tot beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Hoe de vlag er nu bijhangt, gaan beide maatregelen naar mijn idee te ver omdat de wet (nog) niet is aangepast. Als het op een procedure aankomt zal de rechter daarom een belangenafweging maken. Hierbij weegt hij/zij alle feiten en omstandigheden mee. Supersnelschoon zal aannemelijk moeten maken dat vaccinatie absoluut nodig is om de werkzaamheden veilig uit te voeren en ook dat er geen alternatieven zijn.

Tips

Er is nog veel onduidelijk. Het liefst geef ik mijn klanten natuurlijk een concreet advies waar ze iets mee kunnen. Maar nu moet ik mij beperken tot de volgende tips:

  • ga met de opdrachtgevers in gesprek
  • plan medewerkers die daar geen problemen mee hebben in bij opdrachtgevers die staan op een QR-code
  • ga in gesprek met de medewerkers die niet gevaccineerd zijn en pols of zij zich alsnog willen laten vaccineren. Zo nee, geef dan aan dat dit in de toekomst mogelijk gevolgen kan hebben voor de arbeidsovereenkomst (plaatsing bij andere opdrachtgever/wijziging functie e.d.) en leg dit schriftelijk vast.

Ieder geval is anders. Neem daarom gerust contact met me op als je vragen hebt over jouw concrete situatie. Niet is namelijk uitgesloten dat op korte termijn alsnog aanvullende spoedwetgeving wordt vastgesteld waardoor bovenstaande in een ander licht komt te staan en er plotseling anders gehandeld moet worden.

24 november 2021